Multipl Skleroz (MS), beyin ve omurilikteki sinir hücreleri üzerinde izolasyonu sağlayan miyelin kılıfın zarar görmesi ile oluşan otoimmün bir hastalıktır. Bütün otoimmun hastalıklarda olduğu gibi multipl skleroz hastalığında da vücut kendi savunma sisteminin üretmiş olduğu antikorlar tarafından saldırıya uğrayarak ve kendi doku ve organlarına zarar verir.
Dünya çapında iki milyondan fazla insanı etkileyen bu hastalığın nedeni henüz tam olarak bilinmiyor. Daha önce yapılan araştırmalar D vitamini eksikliği, enfeksiyonlar ve çevresel faktörlerin hastalığın oluşması ve ilerlemesinde rol oynadığını göstermişti ama bunların ne derece etkili olduğu halâ tam olarak bilinmiyor.
Miyelin kılıf nedir: Miyelin kılıf, sinir hücrelerinin dış kısmını çevreleyen ve sinir hücresinin izolasyonunu sağlayan yağ bakımından zengin bir dokudur. Yapısında yaklaşık % 70 yağ ve % 30 protein bulunan bu doku izolasyon özelliğine sahiptir. Bu özellik sinir hücreleri üzerinden beyne hızlı bir şekilde bilgi akışına olanak sağlar.
Sağlıklı insanlarda miyelin kılıf hasar görmesi durumunda, bu hasar öncü oligodendrosit hücreleri* tarafından tamir edilir (Rejenerasyon/Yenilenme). Sağlıklı insanlardaki bu tamirat öncü oligodendrosit hücrelerinin ürettiği MBP proteinleri* ile gerçekleştirilir. Sağlıklı kişilerde düzenli çalışan bu mekanizma, MS hastalarında sebebi tam olarak bilinmeyen bir nedenle çalışmamaktadır.
Benzatropin’in olumlu etkisi
Multipl skleroz üzerine yapılan birçok araştırma ve tedaviye yönelik geliştirilen ilaçlar genellikle bağışıklık sistemi üzerine odaklanmıştır. Az sayıda araştırmacı ise öncü oligodendrosit hücreleri üzerinde çalışmaktadır. Bu çalışmalardan biri de Scripps Research Institute den Peter Schultz tarafından yürütülmektedir.
Peter Schultz’un 100.000 değişik kimyasal madde ile yapmış olduğu çalışma, parkinson hastalığının tedavisinde kullanılan Benzatropin’in öncü oligodendrosit hücrelerinin çalışmasını tetikleyerek MBP proteini ürettiğini ve bununda hasarlı miyelin kılıfı tamir ettiğini gösterdi. Farelerde başarılı sonuç veren Benzatropin’in insanlarda da başarılı sonuçlar vereceği tahmin ediliyor.
Her ne kadar parkinson hastalığı ile multipl skleroz (MS) hastalığı arasında klinik bulgular açısından az bir benzerlik olsa da yapılan bu çalışma parkinson hastalarının tedavisinde yıllardır başarılı bir şekilde kullanılan Benzatropin’in Multipl skleroz hastaları için umut olabileceğini gösteriyor.
Konu hakkında yapılan açıklamada yakında klinik çalışmalara geçileceği belirtiliyor
- Öncü oligodendrosit hücreler*: (Oligodendrocyte precursor cells (OPCs) : Öncü oligodendrosit hücreleri yalnızca merkezi sinir sistemi içinde bulunurlar ve küçük yuvarlak bir çekirdeğe sahiptirler. Yapılarında yüksek oranda heterochromatin bulunan bu hücreler Miyelin bazik proteinini (MBP) üretirler.
- MBP (Myelin basic protein)*: MBP, miyelin kılıfın yapı taşı olan önemli bir proteindir ve 18. kromozom üzerinde 4844 harf uzunluğunda 4 exon lu (parçalı) MBP geni tarafından kodlanır.
MBP geninin genetik haritası
Mehmet Saltuerk
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
The Institute for Genetics
of the University of Cologne
++++++++++++++++++++++++
Kaynak A regenerative approach to the treatment of multiple sclerosisBu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
