Evrimsel gereklilik
Tüm canlılarda çapkınlık yani eş haricinde yabancı biriyle birlikte olmak çok yaygın görülen bir durumdur.
Aslında çapkınlığın temelinde evrimsel bir zorunluluk da vardır. Bu zorunluluğun ne olduğunu daha iyi anlamak için Richard Dawkins’in Bencil Gen Teorisine kısa göz atmakta yarar var.
Bencil Gen Teorisine göre türler, “Genlerin bir kopyasını sürekli olarak birçok vücuda aktarılmak durumundadır. Vücutlar ölümlü, genler ölümsüzdürler”
İşte tam da bu aşamada türler için çapkınlık zorunluluk haline gelmektedir çünkü gen aktarımının bir tek vücutta sınırlı kalması türün devamlılığı için her zaman bir tehlike oluşturmaktadır.
Gen aktarılan bir vücudun yeni bir generasyon vermeden ölmesi demek o genomun bir kopyasının yok olması anlamına gelmektedir.
Doğada çapkınlık erkekler için sürekli, dişiler için belirli zamanlarda zorunlu bir durumdur
Bu başlık haklı olarak bir çok kadını rencide edecektir. İnsan egolarından kurtulup diğer canlılardan farklı ve üstün olmadığını görmeyi başarabilir ve yeryüzündeki diğer canlılar gibi herhangi bir tür olduğunu kabul ederse, çapkınlığın evrimsel bir gereklilik olduğunu anlaması sanırım daha kolay olacaktır.
Şöyleki: Çapkınlık evrimsel boyutta değerlendirildiğinde, erkek genlerini birçok canlıya aktarmak zorunda, bu bağlamda çapkınlık erkekler için bir zorunluluktur. Bu gen aktarımında işi şansa bırakmama anlamına gelmektedir.
Dişide ise çapkınlık kuluçka dönemi dışında gereksiz bir durumdur. Bazı canlı türlerinin dişilerinin kuluçka dönemlerinde birden fazla erkekle kaçamak yaptıkları bilinmektedir. Bu durum evrimsel bir zorunluluktur zira sadece bir erkekle yapılan bir çiftleşme bazen başarısız olabilir dolayısı ile genin devamının tehlikeye girmesi söz konusu olabilir.
FoxP2 / Casanova-Gen
FoxP2 geni (Forkhead box protein P2), insanda 7. kromozom üzerinde bulunmaktadır. Bu gen, konuşma ve gramatik yetenekleri belirleyen bir gendir. Bu gen, beynin Area X bölgesinde faaliyet göstererek FoxP2 proteini sentezler. Bu protein yaklaşık 1000 tane farklı genin açılıp kapanmasını sağlar. FoxP2 geninin iyi çalışmaması veya mutasyon geçirmesi durumunda konuşma zorluğu ve hatta otizm gibi rahatsızlıklar görülebilmektedir.
Kuşlarla 15 yıl boyunca yapılan bir araştırma
FoxP2 geninin kuşlarda değişik versiyonları bulunur ve bu gen kuşlarda ötmeyi sağlar. FoxP2 geninin insanda bulunan değişik versiyonları ise kişinin konuşma kabiliyetini belirler.
Berlin Max-Planck-Institut für Molekulare Genetik bölümünden bir araştırma grubu nöronal yapısı insana çok benzeyen 15000 adet Zebrafink kuşu ile 20 yıl boyunca araştırma yaparak çapkınlık genini mercek altına aldılar. Araştırmada FoxP2 geninin değişik versiyonlarını incelendi ve araştırma sonunda genin değişik versiyonlarına sahip kuşların değişik protein sentezi yaptığı ve buna bağlı olarakta değişik tonda öttüğü belirlendi.
Sonuç
Normalde Zebrafink kuşlarının dişileri tek eşlidir yani monogamdır. Zebrafink yapılan bu çalışmada güzel öten dişi kuşların kuluçka döneminin dışında da yabancı birçok erkekle kaçamak yaptığı tespit edildi. Güzel öten çapkın dişilerin yapılan gen analizlerinde çapkınlığı babalarından genetik miras yolu ile aldığı tespit edildi. Enteresan olan ise güzel ötmeyi sağlayan gen varyasyonunu bulunduran babaların da çapkın olduğunun bulunması.
Not: Kumruların beyninde ise Area X bölgesi hiç bulunmamaktadır. Dolayısı ile kumrularda FoxP2 geni çalışmamaktadır. Bu yüzden kumrular güzel ötemezler ama sadık birer eştirler. (kim bilir sevgililer için söylenen çifte kumrular sözü buradan geliyordur.)
Bir hipotez: FoxP2 geninin insanlarda konuşmayı sağladığı biliniyor. Buradan yola çıkarak güzel konuşan erkeklerin çapkın olabileceği söylenebilir mi ? Bu hipotezin doğru olup olmadığı henüz tam olarak bilinmiyor. Yani spekülasyona açık bir hipotez. Bu konuda yapılabilecek yanlış bir yorum eşler arasındaki güveni zedeleyebilir.
Mehmet Saltürk
+++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++
Kaynak
Female extrapair mating behavior can evolve via indirect selection on males
Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
:))) heyecan ve keyifle takipteyim :))