Boy uzunluğu veya kısalığı genellikle genetik faktörlere göre belirlenmekle birlikte son yıllarda gerek çocuklarda gerekse yetişkinlerde farkedilir derecede boyda bir artış görülmektedir. Çeşitli ülkeleri kapsayan istatiksel çalışmalar boy ortalamasındaki bu artışın en fazla Hollanda’da olduğunu gösteriyor. Buna göre Hollandalı erkekler 150 yıl öncesine göre 20 santimetre daha uzunlar. Bu konu ile ilgili yapılmış başka bir ilginç araştırma ise Hollanda’nın dünyada kişi başına düşen süt ve süt ürünleri tüketiminde başı çekiyor olması. [1] [2]
Boydaki bu artış birçok araştırmacının dikkatinden kaçmadı. Bir taraftan bu artışın nedenleri ve tıbbi etkileri analiz edilirken diğer taraftan da boy ile hastalıklar arasında ilişkiler araştırıldı.
Boy uzunluğu veya kısalığı hastalık riskini etkiliyor mu
Yapılan araştırmalardan elde edilen bulgular boy ile tip 2 diyabet ve kanser arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. Bu konuda yapılan çalışmalarda elde edilen bu bulgular uzun boylular daha fazla kanser, kısa boylular ise daha fazla Tip 2 diyabet riski taşıdığını gösteriyor. [3]
Aşağıda kısaca özetini okuyacağınız makalede kısa boy ile Tip 2 diyabet arasındaki bağlantının olduğu ve bunun olası sebepleri anlatılmaktadır.
(Not: Uzun boy ile kanser riski arasındaki ilişkiye bu makalede değinilmeyecek, ancak bu konuda daha önce hazırlanmış bir makaleye buradan ulaşabilirsiniz. Link )
Kısa boy Tip 2 diyabet üzerinde ne kadar etkili
Bu sorunun cevabını bulmak amacıyla Potsdam-Rehbrücke Beslenme Enstitüsü’nden Clemens Wittenbecher ve meslektaşları 2.662 Alman katılımcının verilerini analiz ederek boy ile Tip 2 diyabet arasındaki ilişkiyi yakından incelediler.
Sonuçlar gayet açık
Yaş, yaşam tarzı ve sigara alışkanlığı gibi olası negatif faktörlerin hariç tutulduğu araştırmada sonuçlar tahmin edildiği gibi boy ile Tip 2 diyabet arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. Buna göre boyda her 10 santimetrelik uzunluk erkeklerde ortalama % 41, kadınlarda % 33 oranında Tip 2 diyabet riskinin düşmesine sebep oluyor.
Wittenbecher ve ekibinin araştırmadan elde ettiği başka bir değerli bilgi ise uzun boyun sağladığı pozitif etki normal kilolu kişilerde daha güçlü, bel çevresi geniş olan kilolu veya obez kişilerde daha zayıf. Daha açık bir ifade ile söylemek gerekirse eğer fazla kiloluysanız uzun boylu olmanın avantajı ortadan kalkıyor (Bu dezavantaj sadece Tip 2 diyabet için).
Sebep karaciğer yağlanması
Peki kısa boy ve Tip 2 diyabet riski arasındaki bağlantının kaynağı ne ? Bu sorunun cevabını bulabilmek için katılımcıların karaciğer-yağ yüzdeleri ile belirli hormonların konsantrasyonları ve bir dizi kan değerleri analiz edildi.
Yapılan analiz sonuçları kısa boyun Tip 2 diyabete etkisinin dolaylı olduğunu gösteriyor. Örneğin, yalnızca karaciğer yağlanması erkeklerde boydaki her 10 cm’lik artışın sağladığı % 41’lik avantajı % 33‘e, kadınlarda sağladığı %33’lük avantajı % 13 düşürüyor.
Önleyici tedbir
Dünyada yaklaşık 300 milyon insanın Tip 2 diyabet hastası olduğu tahmin ediliyor. Genetik yatkınlığın yanı sıra obezite, egzersiz eksikliği ve yanlış beslenme alışkanlığı hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayan önemli risk faktörleridir. Bu faktörlere ilaveten son yıllarda yapılan çalışmalar artık kısa boyluluğun da risk faktörleri arasında yer aldığını gösteriyor.
Her ne kadar laboratuvar analizleri Diyabet 2’nin karaciğer yağlanmasından kaynakladığını işaret etse de, bu yağlanmanın kısa boylularda daha yüksek oranda olması ve boy uzadıkça oranın kademeli olarak düşmesi kısa boy ile Diyabet 2 riski arasında bir bağlantının varlığını dolaylı da olsa güçlendiriyor.
Uzun boylularda karaciğer yağlanmasının daha az olması bu kişilerin genel olarak daha sağlıklı bir metabolik profile sahip olduğunu gösteriyor. Her ne kadar kısa boy, Tip 2 diyabet riskinin direkt sebebi olmasa da risk altındakileri tanımlamada ek bir gösterge olabileceğini gösteriyor. Bu yüzden kısa boyluların karaciğer yağlanmasına karşı özel dikkat göstererek kardiyometabolik seviyelerini düzenli kontrol ettirmeleri olası bir Tip 2 diyabet vakasını önleme açısından önem arz etmektedir. [4]
Sonuç
Boyumuzu değiştiremeyiz ama karaciğer yağlanmasına karşı aşırı yağlı yiyeceklerden kaçınarak, düzenli spor yaparak, sigara ve alkolden uzak durarak olası bir Tip 2 riskini azaltabiliriz.
Benzer konuda hazırlanmış diğer makaleler
- Boy uzunluğunun diyabet 2, kalp-damar hastalıkları ve kansere etkisi
- Şeker hastaları için yeni bir umut: Yağ hücrelerinden insülin üreten beta Hücreleri üretildi
- Boy uzunluğunun Tip 2 Diyabet, kalp-damar hastalıkları ve kansere etkisi
- Diyabete bağlı görme bozukluğu tedavisinde umut
- Şeker hastaları için yeni bir umut: Mide hücrelerinden insülin üretildi
- Öksürük Şurubunun diyabete olumlu etkisi
- Yapay tatlandırıcıların diyabeti de tetikleyen yan etkileri
- Kas Egzersizleri Tip 2 Diyabet Riskini Düşürüyor
- Tip 1 Diyabet hastaları için biyonik pankreas geliştirildi
- Diyabet araştırmalarında yeni çığır açıldı: insülin iğnesi yerine ilaçlı tedavi
- Erken yaşta başlayan menstruasyon, yüksek diyabet riskini de beraberinde getiriyor.
- Tip 2 Diyabet hastalarına umut : „İnsülin Direncinin“ sebebi bulundu.
- Süt “Tip 2 Diyabet ” riskini düşürüyor.
- Tip 2 Diyabetde kullanılan “Metforminin alzheimer’a karşı önleyici etkisi.
- Serotonin, insülin ve diyabet arasındaki ilişki
Mehmet Saltuerk
++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
The Institute for Genetics
of the University of Cologne
++++++++++++++++++++++++
Kaynaklar
- Paradoxes of Modernization and Material Well-Being in the Netherlands during the Nineteenth Century
- List of countries by milk consumption per capita
- Divergent associations of height with cardiometabolic disease and cancer: epidemiology, pathophysiology, and global implications
- Associations of short stature and components of height with incidence of type 2 diabetes: mediating effects of cardiometabolic risk factors
Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
