Bir çok kişinin uyurken yan tarafa yatması belkide bir tesadüf değil
Yapılan araştırmalar uykunun psikolojik ve fizyolojik sağlığımızda önemli rol oynadığını gösteriyor. Bu konuda gerek fareler gerekse 
insanlarlayapılan çalışmalar eksik veya düzensiz uykunun uzun vadede kanser, diyabet, kalp-damar, karaciğer hastalıkları ve bilinç bozuklukları gibi ciddi sağlık sorunlarına sebep olduğunu gösteriyor.
Fareler ile yapılan bir araştırma ise en dinlendirici uyku pozisyonunun yan yatarak uyuma pozisyonu olduğunu gösterdi.
Beyin yıkama
Beyin yıkama konusunun daha iyi anlaşılması için beyindeki atık maddelerin uzaklaştırılmasında görev alan iki önemli sistemlerden kısaca bahsetmek gerekiyor.
- Lenfatik sistem: İnsan vücudunda moleküler atıkların atılmasından sorumlu koruyucu bir sistemdir. Bu sistem ayaklardan başlar ve kafada kan-beyin bariyerine çok yakın bir noktada sonlanır. Lenfatik sistem beyne giremediği için beyindeki atık maddelerin atılmasında çok fazla etkili rol oynayamaz.
- Glymphatic Sistem: 2000’li yılların başında beyindeki atık maddelerin uzaklaştırılmasından sorumlu olan ve glial hücrelerden oluşan Glymphatic Sistem adı verilen ikinci bir sistemin daha var olduğu keşfedildi. Bu sistemde bulunan hücrelerin uyku esnasında 10 kat daha fazla aktif hale geçerek beyindeki moleküler çöplerin % 95’ni uyku esnasında attığı tespit edildi.
Gece uykuda ne oluyor
Gündüz metabolik faaliyetler sonucunda beyinde oluşan moleküler çöpler gece uyku esnasında glial hücrelerin hacimlerini % 60 küçülterek kanalların sıklaşmasına ve buna bağlı olarak da daha fazla atık maddenin beyinden dışarıya atılmasına sebep oluyor. Beyin yıkanması olarak adlandırılan bu sürecin sonunda sabahleyin yataktan dinlenmiş olarak kalkıyoruz.
En dinlendirici uyku yan yatarak uyuma
Stony Brook Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada kanlarına kontrast madde verilerek çeşitli pozisyonlarda uyutulan farelerin yapılan beyin MRT’si çekimlerinde beyin yıkama için en uygun pozisyonun yan yatarak uyuma pozisyonu olduğu bulundu.
Yan yatarak uyurken beyinde neler oluyor
Yan yatarak uyuma pozisyonunda glial hücreler hacimlerini daha fazla küçülterek Glymphatic Sistemdeki kanalların daha fazla açılmasına sebep oluyor. Bu durum ise beyinden daha fazla atık maddenin daha hızlı bir şekilde atılarak daha dinlendirici bir uykunun gerçekleşmesine sebep oluyor.
Ayrıca araştırmada alzheimer’a sebep olan Beta-Amiloid ve Tau-Proteinlerinin fazlası da yan yatarak uyuma pozisyonunda daha etkili bir şekilde dışarıya atıldığı tespit edildi.
Mehmet Saltuerk
++++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
The Institute for Genetics
of the University of Cologne
++++++++++++++++++++++++++
Kaynak
The Effect of Body Posture on Brain Glymphatic Transport
Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
