Kalıtsal kelliğe karşı kök hücre tedavisi

Saç dökülmesi (Alopecia)

Toplumda oldukça yaygın olarak görülen saç dökülmesinin değişik sebepleri bulunmaktadır. Kalıtsal nedenlerden kaynaklanan saç dökülmesi en sık rastlanan dökülme tipi olup toplum görülme sıklığı % 95 dir.

Hormonal farklılıklardan dolayı erkeklerde saç dökülmesi kadınlara göre çok daha fazla görülmektedir. Ortalama her 3 erkekten birinde saç dökülmesi görülürken, bu oran kadınlarda 1/10 dur.

Not: Eğer günlük dökülen saç teli sayısı 100´ü geçmiyorsa, o kişide akut bir saç dökülmesinden bahsedilemez.

En sık görülen saç dökülme tipleri.

• Hormonal ve kalıtsal saç dökülmesi(Alopecia androgenetica): Daha çok erkeklerde, nadir olarakta kadınlarda görülür. Erkeklerde yetişkinlik çağında, kadınlarda ise menopoz döneminde görülmeye başlar. Testosteron hormonunda meydana gelen dalgalanmaların saç köklerini çok fazla etkileyerek onların ölümüne neden olmasından kaynaklanır.
• Saçkıran (Alopesia areata): Başın veya yüzün belirli bir yerinde sebebi pek bilinmeyen bir şekilde saçların dökülmesidir. Genellikle ilerleyen dönemde dökülen saçların yerine yenisi çıkar.

• Kadın tipi saç dökülmesi(Alopecia diffusa) : Bu tip saç dökülmesi sadece kafada değil vücudun diğer bölgelerinde bulunan kılların dökülmesi veya incelmesi şeklinde de kendini gösterebilir. Alınan ilaçlar, örneğin Heparin, Zytostatika veya extrem diyet programları bu tür dökülmeye sebep olabilmektedir. Sebep ortadan kalkınca, saçlar tekrar normal kalınlığına döner ve dökülen saçların yerine yenisi çıkar.

• Bunun dışında, stres, enfeksiyon, alınan ilaçlar vs gibi birçok sebepten kaynaklanan saç dökülme tipleri vardır. Örneğin: Alopecia totalis, Alopecia universalis, Alopecia toxic, Alopecia psychosomatic, Alopecia cicatricial, Alopecia adnata, Alopecia follicularis, Alopecia senilis, Alopecia neurotica, bunlardan bazılarıdır.

Saçın çıkma döngüsü

• Anagen fazı : Bu evre erkeklerde 2–4 yıl, kadınlarda 4–5 yıl kadar sürer, bu evrede saçlar günde 0,3 cm büyür.
• Katagen fazı : 2–3 hafta süren yeniden bir yapılanma fazıdır. Bu geçiş döneminde matrix yeni hücre üretimi için yeniden yapılanmak için faaliyete geçer ve foliküllerde kısalma olur.
• Telogen fazı : 2–4 hafta süren bir süreçtir. Bu sürede papille ve foliküller yenilenir.

*** Kalıtsal Kelliğin Sorumlusu Kök Hücrelerde Saklı. ***

Eğer saç dökülmesi kalıtsal nedenlerden kaynaklanıyorsa, kişi büyük bir ihtimalle gelecekteki yaşantısında kellik problemi ile karşı karşıya kalacak demektir. Kalıtsal saç dökülmesinden kaynaklanan kelliğin sebebi son yıllara kadar pek bilinmediği için kelliğe karşı etkili bir çözüm de bulunamamıştı. Son yapılan çalışmalarla bu önemli soruya cevap bulundu ve gelecekte olası bir kök hücre tedavisi ile dökülen saçların yerine yenisi çıkabilecek.(Şimdilik kesin değil ama bu konuda yapılan çalışmalar umut veriyor.)

 Saç nasıl çıkıyor?

Kalıtsal kelliğin sebebinin anlaşılabilmesi için saçın nasıl çıktığının tam olarak anlaşılması gerekiyordu. Daha önce yapılan araştırmalarda saçın çıkmasına sebep olan moleküler bir sinyalin varlığı tespit edilmişti, ama bu sinyalin kaynağı tam olarak bilinmiyordu.

Yale üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından yapılan ve popüler bilim dergisi „Cell“ in 2 eylül 2011 tarihli sayısında yayınlanan bir makalede bu soruya cevap bulundu. Araştırma, saç çıkmasını başlatan sinyalin kafa derisinin altında yer alan yağ tabakasının içerisinde bulunan kök hücreler tarafından verildiğini ortaya çıkardı.

Dökülen saçlar tekrar çıkacak mı? 

Yapılan araştırmalar, kalıtsal kellerin kafa derisindeki yağ tabakasının inceldiğini  (adipogenesis) gösteriyor. Ama var olan yağ tabakasının içerisinde halâ kök hücrelerinin bulunması kalıtsal nedenlerden dolayı oluşan kelliğin tedavisinde büyük umutlar vaat ediyor.

„Dökülen saçlar tekrar çıkacak mı?“ sorusuna olumlu bir cevap verebilmek, ancak var olan bu kök hücrelere tekrar sinyal gönderme kabiliyeti kazandırılmasıyla mümkün.

Sonuç

Eğer saçsız bölgelerdeki yağ dokusu içerisinde bulunan kök hücrelerin tekrar sinyal göndermesi başarılabilir ve saç folikülü ile tekrar temasa geçmesi sağlanabilir ise saç olmayan bölgelerden yeniden saç çıkması olanaklı hale gelebilecek.

(Ayrıca fareler ile yapılan bu çalışmada, Progenitör Cell adı verilen öncü kök hücrelerinin saçların yeniden çıkmasında rol oynayan, PDGF hormonunu da ürettiği tespit edildi)

Mehmet Saltürk

Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.