Nature dergisinin 28 Kasım 2010 tarihli sayısında Telomeraz enzimi ile genç kalma arasında ilişkiyi ele alan bir makale yayınlandı. Makalede, farelere enjekte edilen Telomeraz enziminin kromozomların uç kısmında bulunan telomerlerin kısalmasını engelleyerek yaşlanmayı durdurduğu belirtiliyor. Makalede bir önemli bilgi daha var o da farelerin geriye dönük olarak gençleştiğinin tespit edilmiş olması.
Yapılan araştırma, Telomeraz enzimi verilen yaşlı farelerin bir ay sonra yapılan incelemesinde kasların güçlendiği, beyinde yeni sinir hücrelerin oluştuğu, dalak ve bağırsak hücrelerinde yenilenmelerin olduğu, cinsel olarak tekrar aktif hale geldiği ve yeniden doğurganlık gibi gençliğe has özelliklerin görüldüğü tespit edilmiştir.
Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında gelecek on yıl içerisinde geliştirilen ilaçlar ve gen teknolojisinde gelişmeler ile insanların yaşam kalitesinin yükseleceği, daha sağlıklı ve uzun bir yaşam süreceği tahmin ediliyor.
Açıklama: Kromozomların iki ucunda Telomer denilen bir kısım bulunur ve bu kısımlarda yaklaşık 2000 defa tekrarlanan nükleotid dizilimi vardır. Bu nükleotid dizilim „TTAGGG“ dır. İnsan hücreleri kendini kopyalayarak yeniler ve her kopyalamada telomerler bir miktar kısalır. Telomerlerde yılda yaklaşık olarak 31 harflik bir kısalma olur. İnsanların yıllar geçtikçe yaşlanmasının sebebi „TTAGGG” dizisinin gittikçe azalmasının bir sonucudur. (4) (5)
Bu kısalmayı bazı faktörler hızlandırıyor
Soluduğumuz kötü hava, sigara içmek gibi akciğer hücrelerini doğrudan etkileyen olumsuz faktörler hücrelerinin tahribatına sebep olmaktadır. Tahrip olan hücreler, kendini zamanından önce kopyalayarak yenilemeye çalışırlar. İşte hücrenin zamanından önce kendini yenilemesi Telomerlerin normalden daha çabuk kısalmasına sebep olurlar. Sigara içen veya kötü hava soluyanların yaşına göre daha ihtiyar görünmesinin sebebi Telomerlerin zamanından önce kısalmasıdan kaynaklanmaktadır.
Sistem prensip olarak şöyle çalışıyor: Hücrenin kopyasını yapması Telomerin kısalmasına, telomerin kısalması da yaşlanma anlamına gelmektedir. (6) Evrimsel süreçte telomerlerimizdeki „TTAGGG” uzunluğu farklı olabilmektedir yani Telomer uzunluğu kişiden kişiye değişebilmektedir. 7000 bp (harfli), hatta bazen 10000 bp (harfli) olabilmektedir. İnsanlar arasındaki ömür farklılığının sebebi doğuştan gelen bu nükleotit uzunluğundaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır.
Mehmet Saltürk
+++++++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
+++++++++++++++++++++++++++++
Kaynak
Merhabalar;
Biyoloji/Genetik biliminden uzak bir meslek grubuna bagli oldugun icin internette okudugum bilgilerin gercek mi yoksa populist kulturun sonucumu ayrimini yapamıyorum. Bu yuzden size soru sormak istiyorum.
-Telomeraz enziminin salgilanmasini ne artiabilir? Bununla ilgili makale/yazi var mi?
Saygılarimla
Haklisiniz Ilker bey.
Artik günümüzde neyin nekadar dogru oldugunu kestirmek zor.
Burada yazdigim makalelerin oriijinal kaynaklarinida veriyorum. Bu kaynaklar bilimsel dergiler olup, bilim disindaki kisilerin bunlara ulasmasi pek mümkün olmuyor . Kaldiki yayinlar teknik dilde oldugu icin, konunun disindaki kisilerin anlamasi pek mümkün olmuyor.
Ben elimden geldigince anlasilir bir sekilde anlatmaya calisiyorum.
Telomeraz enzimi genler tarafindan sentezlenir. Insanda 31 farkli gen tarafindan bu enzim sentezlenir.
vücudumuzda bu enzimi dışardan almak mümkün mü? Yani böyle gıdalar veya ilaçlar var mı?
Teşekkürler
,ilaç veya destek ürün adı altında satılan bu tarz ürünler kullanılmadan önce çok dikkatli araştırılmalıdır zira bir hücrenin yenilenmesini sağlayan etki tüm tip (kanser gibi) hücrelerin de yenilenmesini ve çoğalmasını sağlayabilir.
Bu sorumu cevaplarsaniz cok sevinirim. O zaman kanserlerin sebebi olarak sadece telomer geninin surekli azalmasi seklinde zamanla bitip bireyi öldürdüğünü soyleyebilir miyiz? Diger soru yaklasik ne kadar oldugunu bildigimiz telomer geninin sayimi yapilabiliyorsa su durumdaki bi insanin ne kadar yasiyacagi ortalama buna gore bulunabilir mi? Bunun sonuclarini ogrenebilmek mumkun mu acaba ?