Doğum ayı ile hastalıklar arasında ilişki var !

Doğum ayı sağlık riskini söylüyor

“Bana ne zaman doğduğunu söyle, sana ne kadar sağlıklı olduğunu söyleyeyim.” Kulağa biraz astrolojik burç falı gibi gelen bu söz gelecekte gerçek olacak gibi görünüyor. Zira Doğum ayı ile sağlık arasında yakın ilişki olduğunu gösteren yüzlerce hatta binlerce bilimsel çalışma bulunuyor. Aşağıda bu konuda yapılmış birkaç önemli istatistiksel araştırma ile bu araştırmalardan elde edilen sonuçları okuyacaksınız.

Bilim çevreleri doğum ayının hastalıklara etkisi konusunda farklı görüşlere sahip.

• Bazı çevreler Doğum ayının hastalıklara etkisinin çok az olacağı asıl belirleyici olanın genetik yapı ile yaşam stili olduğu görüşünde.
• Karşı görüşte olanlar ise hamileliğin geçtiği 9 aylık süre içerisinde güneş ışığı, alınan gıdalar ve mevsimsel hastalıkların embriyonun gelişimini etkileyen epigenetik faktörler olduğu görüşünde.

Bu iki farklı görüşün güçlü argümanları olsa da konunun klinik ve laboratuvar çalışmalar ile desteklenmeye ihtiyacı var. Çünkü laboratuvar ve klinik çalışmalar ile desteklenmeyen bir araştırma eksik bir araştırmadır.

Her ne kadar bu araştırmalarda klinik ve laboratuvar deneyler eksik olsada, milyonlarca insanın katıldığı istatistiksel bir çalışmanın sonuçlarının önemli ipuçları verdiğini de göz ardı etmemek gerek.

Yapılan araştırmalar ve ortaya çıkan sonuçlar

1. Araştırma 

Bu araştırma ingiltere’de sağlık verilerinin toplandığı Biobank adlı veri bankasındaki verilerin incelenmesi ile yapılmıştır. Araştırma, 450000 erkek ve kız çocuğun doğum tarihi ve sağlık kayıtları incelenerek yapılmıştır. Araştırmada daha çok bebeklerin doğum ağırlığı boyu ve kızların ergenliğe giriş yaşı ele alınmıştır. (1)

Yazın doğan kızlar ergenliğe daha geç giriyorlar

Cambridge Üniversitesi tarafından yapılan ve Heliyon dergisinin 12 ekim 2015 tarihli sayısında yayınlanan bu araştırma, yaz aylarında doğan çocukların daha büyük ve daha sağlıklı olduklarını gösteriyor. Ayrıca araştırmadan çıkan başka bir sonuç da Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında doğan kızların kış aylarında doğan kızlara göre ergenlik çağına daha geç girdiklerini gösteriyor.

Sebep bilinmiyor

Mevsimlerin bu etkisinin nasıl olduğu şimdilik tam olarak bilinmiyor. Ama tahminler, yaz çocuklarının özellikle hamileliğin ikinci yarısında daha fazla güneş ışığına maruz kalmasından dolayı artan D vitamini miktarının böyle bir etkiye sebep olabileceği yönünde.

2. Araştırma

Çeşitli aylarda çeşitli hastalıklara yatkınlık

İkinci araştırma, New Yorkta 1985 ile 2013 yılları arasında 1,7 milyon hasta ve bunların muzdarip olduğu 1688 değişik hastalığın istatistiksel incelenmesi ile yapılmıştır. Araştırmadan ortaya çıkan sonuçlar doğum ayı ile 55 hastalık arasında bazı bağlantıların olduğunu gösteriyor. (2)

Başlıklar halinde ortaya çıkan sonuçlardan bazıları

• Aralık ayı doğumlular daha çok hematoma (ciltte morluklar) yatkın.
• Ocak ayı doğumlular daha çok hipertansiyona yatkın.
• Mart ve Nisan ayında doğanlar sıklıkla kalp damar rahatsızlığına, genellikle de ateroskleroz daha yatkın.
• Mayıs ayında doğanlar en sağlıklı olan grup.
• Yaz aylarında doğanlar alerjiye daha yatkın.
• Eylül ayı doğumlular daha çok kusma problemi ile karşı karşıya kalıyorlar.
• Ekim ve Kasım aylarında doğanlar bronşit, viral enfeksiyonlar ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna yatkın (ADHD).

3. Araştırma

Doğum ayı ve intihar riski

British Journal Psikiyatri dergisinde yayınlanan bir araştırma Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında doğanların, kış ve sonbaharda doğan yaşıtlarına göre %17 daha fazla intihar ettiklerini gösteriyor. (3) Dergide yapılan açıklamada, bu oranın alkol bağımlılığından hayatını kaybedenlerle aynı olduğu da belirtiliyor.

Liverpool üniversitesi’nin 1979 – 2001 yılları arasında İngiltere ve Galler’de yapmış olduğu başka bir araştırma, intihar ve kendini yaralama vakalarının ilkbahar doğumlularda diğer mevsimlerde doğanlara göre daha fazla olduğunu gösteriyor. 52000 vakanın incelendiği araştırma bu oranın kadınlarda % 30, erkeklerde %14 olduğunu gösteriyor. (4)

Açıklama: İntihar oldukça kompleks bir olay. Kişiyi intihara götüren sebepler arasında birçok faktör rol oynamaktadır, bu nedenle intihar sebebini sadece doğum ayına bağlamak elbette doğru olmaz. Fakat makalenin yazarı Salib‘in bu konuda öne sürdüğü hipotez de oldukça tutarlı görünüyor.

Hipotezde, ilkbahar çocuklarının anne karnında beyin gelişiminin en kritik zamanını kış aylarında geçirmesinin büyük bir dezavantaj olabileceğinden bahsediliyor ve Salib bu dezavantaj için şöyle diyor: „ Eğer anne bu aylarda herhangi bir enfeksiyonal hastalık geçirirse vücutta oluşacak sıcaklık farkı fetusun beyin yapılanmasını olumsuz etkileyerek, doğacak olan çocuğun yetişkinlikte intihara yatkın olmasına sebep olabilir.“

4. Araştırma

Doğum ayı ve Multiple skleroz

Michigan Üniversitesi‘nden Cristen Willer’in Kanada, İngiltere, Danimarka ve İsveç’te 71400 MS hastasının verilerini inceleyerek yaptığı bir araştırma, Mayıs ayı doğumlularda en fazla, Kasım doğumlularda ise en az MS hastalığı görüldüğünü gösteriyor. Araştırma açık bir şekilde Mayıs ayında doğanların % 13 daha fazla MS olduğunu gösteriyor (Kasım ayında doğanlara göre). Araştırmada bu farkın nereden geldiği, eğer çevresel faktörler rol oynuyorsa bunun doğum öncesi mi yoksa sonrası mı etkili olduğunun henüz bilinmediği bildiriliyor. (5)

Sonuç

Bu araştırmalar doğum ayı ile sağlığımız arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor fakat bu ilişkinin ne derece etkili olduğu konusu şu an için spekülasyona açık bir konu.

Son söz

Hangi ayda doğmuş olursak olalım, sağlıklı bir yaşam için yılın tüm aylarında sağlıklı beslenme, spor yapma ve stresten uzak durmayı kendimize ilke edinmeliyiz.

Mehmet Saltuerk

++++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
The Institute for Genetics
of the University of Cologne
++++++++++++++++++++++++++

Kaynak

1. http://www.heliyon.com/article/e00031/
2. http://jamia.oxfordjournals.org/content/22/5/1042.long
3. http://bjp.rcpsych.org/content/188/5/416.long
4. http://www.tandfonline.com/doi/full/10.3109/13651500903261323
5. http://www.bmj.com/content/330/7483/120.long

Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.