Nature dergisinin 3 Temmuz 2014 tarihli sayısında yayımlanan bir araştırma, yapay tatlandırıcıların şimdiye kadar dikkatlerden kaçan çok önemli olumsuz bir özelliğini ortaya çıkardı. [1] 
Buna göre sakarin, sukraloz veya aspartam gibi yapay tatlandırıcılar olumsuz birçok yan etkisinin yanı sıra diyabetin ilk evresi olan şeker duyarsızlığını (glikoz intoleransı) tetikleyerek diyabet hastalığına sebep oluyor.
Yapay tatlandırıcıların kan şekerine olumsuz etkisi
İsrailli bilim insanları, önce fareler daha sonra da insanlara uygulayarak teyid ettikleri geniş çaplı araştırmada yapay tatlandırıcıların bağırsak florasında bulunan yararlı bakterileri olumsuz yönde etkileyerek şeker metabolizmasını bozuluduğunu keşfettiler. Araştırmayı yapan ekip, tatlandırıcıların kısa süreli ve düşük dozlarda kullanımının bile kan şekerini ciddi oranda arttırdığını belirtti.
Yapay tatlandırıcıların iştaha olumsuz etkisi
Uzun yıllar yapay tatlandırıcıların kalorisi zengin doğal şekerlere göre daha sağlıklı olduğuna inanılırdı. Bu araştırma ile bunun tamamen yanlış bir varsayım olduğu, yapay tatlandırıcıların sanılanın aksine iştahı arttırarak obezite ve buna bağlı olarak kalp-damar hastalıkları ile tansiyon gibi birçok artçı sağlık sorununa yol açtığı görüldü. [2 ]
Yapay tatlandırıcılar glikoz duyarsızlığını tetikliyor
Bağırsak florasını oluşturan bakterilerin popülasyon dengesinin bozulması başta alerji gibi bağışıklık sistemini hedef alan hastalıklara yol açmasının yanı sıra beslenmeyle ilgili sağlık sorunlarını da beraberinde getirmektedir. [3][4]5]
İsrail’in Rehovot kentindeki bulunan Weizman Bilim Enstitüsünden Jotham Suez ve çalışma grubu tatlandırıcıların bağırsak florası ve glikoz metabolizması üzerindeki etkisini anlamak için fareler ve insanlar üzerinde çok aşamalı bir dizi deney yaptı.
Deney 1
10 hafta süreyle farelerin içme suyuna günlük kabul edilebilir en yüksek dozda sakarin, aspartam, sukraloz dan biri katıldı. 10. haftanın sonunda farelere bir de extradan şeker yükleme testi yapıldı.
Deneye başlamadan öncesi yapılan şeker ölçümleri ile 10 hafta boyunca yapılan düzenli şeker ölçümleri karşılaştırıldı.
Sonuç: Tatlandırıcı alan farelerin şeker metabolizmasının başlangıca göre oldukça bozulduğu tespit edildi.
Deney 2
Birinci deneyi teyid etmek amacı ile farelere ters deney uygulandı. Bunun için suyuna tatlandırıcı verilen farelerin bağırsağından alınan bakteriler, bağırsağında hiç bakteri bulunmayan sağlıklı farelere 
transfer edildi. Transfer sonrası sağlıklı farelerin de şeker metabolizmasının bozulduğu görüldü.
Ara sonuç: Bu iki deney tatlandırıcıların bağırsak florasını değiştirerek şeker metabolizmasını bozulduğunu gösterdi. Bu bulguları teyit edici deneylerle araştırmaya devam edildi.
Deney 3 (antibiyotik tedavisi)
Tatlandırıcı verilerek bağırsak florası bozulan farelere tedavi amacıyla 4 hafta boyunca antibiyotik tedavisi uygulandı. Tedavi sonunda farelerin glikoz duyarlılığı (toleransı) normale döndü.
Deney 4 (gen analizi)
Yapılan genetik analizler sonucunda tatlandırıcı verilen ve verilmeyen farelerin DNA’larının farklı bölgelerinde farklılıklar tespit edildi.
Deney 5 (insanda da sonuçlar aynı)
Hayatında hiç tatlandırıcı kullanmamış yedi kişiye dört gün boyunca vücut ağırlıklarının her kilogramına 5 mg düşecek şekilde, tatlandırıcı verildi. Dördüncü günün sonunda dört deneğin kanında yüksek şeker tespit edilirken diğer üç deneğin kan şekerinde herhangi bir değişiklik görülmedi.
Sonuç
Şeker hastalığını önlemek düşüncesi ile alınan yapay tatlandırıcılar sanılanın tam aksine vücudun şekere olan duyarlılığını bozuyor.
Uzmanlar tatlandırıcılardan mümkün olduğunca uzak durulmasını, zorunlu hallerde ise çok kısa süreliğine kullanılmasını salık veriyor.
Teşekkür : Bu makaleyi hazırlamada bana büyük yardımı dokunan Düsseldorf Heinrich-Heine Üniversitesi Patoloji bölümünden arkadaşım Biyolog Dr Ercan Çalışkan a çok teşekkürler.
Mehmet Saltuerk
++++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
The Institute for Genetics
of the University of Cologne
++++++++++++++++++++++++++
Kaynaklar
- Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota
- Diet Soft Drink Consumption is Associated with an Increased Risk of Vascular Events in the Northern Manhattan Study
- Is eating behavior manipulated by the gastrointestinal microbiota? Evolutionary pressures and potential mechanisms
- Sex Differences in the Gut Microbiome Drive Hormone-Dependent Regulation of Autoimmunity
- Commensal bacteria protect against food allergen sensitization
Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
