Rahim içi testosteron miktarı erkek ve kız çocuklarının konuşma yetisini farklı etkiliyor

Testosteron hormonu hakkında kısa bilgi

Testosteron, vücut için çok önemli bir hormondur. Bu hormonun etkisi canlı daha henüz doğmadan yani embriyonal dönemden başlar ve ölene kadar devam eder.

Testosteron bir cinsiyet hormonu olup kadın ve erkekte farklı konsantrasyonlarda bulunur. Erkeklerde testosteronun büyük bir kısmı testislerde buna karşın az bir kısmı böbrek üstü bezlerinde üretilir. Kadınlarda yumurtalık ve böbrek üstü bezlerinde üretilen testosteronun miktarı erkeklerde bulunan miktardan daha azdır.

Testosteron, kanda Sex hormone-binding globulin (SHBG) adında bir hormona bağlanarak organlara taşınır ve oralarda kas gelişimi, bağışıklık sistemi, libido, vücudun kıllanması ve hastalıklara yatkınlık, otizm, depresyon, kişilik, seksüel yönelim gibi daha birçok konuda etkin rol oynayacak olan reaksiyonların başlamasına sebep olur.

Rahim içi testosteron miktarı çocukların konuşma yetisini nasıl etkiliyor?

Yapılan istatistikler erkek çocukların yaklaşık % 12’sinin akranlarına göre daha geç yaşta konuşmaya başladığını gösteriyor. Uzun yıllar bunun sebebinin ne olduğu tam olarak bilinmiyordu. 

Avustralyadaki Western Üniversitesi ile Melbourne Üniversitesinin yapmış olduğu bir çalışmayla bu soruya cevap bulunmaya çalışıldı. Araştırma için eşit sayıda kız ve erkekten oluşan toplam 767 yeni doğmuş bebek seçildi. Bebeklerin göbek bağından kan alınıp ve testosteron miktarı ölçüldü.

Çocuklar ikinci ve üçüncü yaşa ulaştıklarında konuşma yetileri ölçüldü. Ölçümler sonunda 53’ü erkek 36’si kız olmak üzere toplam 89 çocukta konuşma problemi tespit edildi.

Konuşma problemi ve testosteron seviyesi arasındaki ilişki

1. Konuşma problemi bulunan erkek çocukların dörtte üçü, doğum sonrası testosteron miktarı çok yüksek seviyede ölçülen gruptan.
2. Konuşma problemi bulunan kız çocuklarının neredeyse tamamı doğum sonrası testosteron miktarı oldukça düşük seviyede ölçülen gruptan.

Araştırmada, eğer bir erkek fetus* rahim içerisinde normalden fazla miktarda testosteron hormonuna maruz kalıyorsa bu doğacak olan çocuğun ikinci ve üçüncü yaşlarında akranlarına göre üç kat daha fazla konuşma zorluğu ile karşı karşıya kalacağını gösteriyor. Testosteron hormonu fazlalığının etkisi kız çocuklarında tam tersi bir durum sergiliyor. Buna göre rahim içinde testosteron hormonu fazlalığı kız çocuklarında konuşmanın daha erken ve problemsiz başlamasına sebep oluyor.

Özetle söylemek gerekirse; Rahim içi testosteron miktarının fazlalığı erkek çocuklarda konuşma yetisini olumsuz, kız çocuklarda ise olumlu yönde etkiliyor.

• Açıklama: Doğum sonrası göbek bağından alınan kanda yapılan hormon ölçümleri genellikle hamileliğin son üç ayında rahim içindeki testosteron miktarı hakkında ortalama bir bilgi verir. Beyinde dil yeteneği ile ilgili bölümdeki gelişmelerin de bu evrede olması testosteron hormonunun miktarı ile konuşma yetisi arasındaki bağı güçlendiriyor. Muhtemelen, testosteron hormonunun miktarı beynin konuşma ile kısımlarını etkiliyor.
• Fetus*; Üçüncü gebelik ayı başından doğuma kadar olan evre içinde ana rahmindeki canlıya verilen ad. İlk sekiz haftanın bitimiyle, 9.-40. haftalar arasını kapsayan fetal dönem başlar. Fetal dönemde, embriyonal dönemde oluşan organ sistemleri gelişir. Fetal dönemde bulunan canlıya Fetus denilir.(Alıntı: Vikipedi)
• Not: Daha önce yapılan birçok araştırma rahim içerisinde erkek fetusun kız fetusa göre yaklaşık 10 kat daha fazla testosteron hormonuna maruz kaldığını ve ayrıca rahim içi testosteron miktarının doğacak çocuğun sağ veya sol el kullanımında önemli olduğunu göstermişti. (Developmental instability and handedness) Örneğin, sağ elini kullananların konuşma merkezinin beynin sol yarısında, sol elini kullananların konuşma merkezinin ise beynin sağ yarısında olması bu konudaki hipotezi destekliyor.

Mehmet Saltuerk

+++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++

Kaynak:

Sex-specific associations between umbilical cord blood testosterone levels and language delay in early childhood

Journal of Child Psychology and Psychiatry *:* (2012), pp **–** doi:10.1111/j.1469-7610.2011.02523.x

Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.